Trên lý thuyết, việc bấm đuôi của heo bị cấm tại Hà Lan, chỉ được tiến hành ngoại lệ trong một số trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, trong thực tế, việc bấm đuôi đã trở thành một quy trình thường nhật được thực hiên trên quy mô lớn. Thế nhưng, biện pháp này sẽ bị cấm hoàn toàn vào năm 2030. Do đó, ngành chăn nuôi heo cần tìm một giải pháp để có thể giữ lại đuôi của heo. Đó là một thách thức lớn, vì các nghiên cứu chỉ ra rằng, tình trạng hoại tử sẽ xuất hiện tại tất cả các trang trại không thực hiện bấm đuôi.

 Tai của heo khỏe mạnh.

Hoại tử là một dạng của tình trạng mô tế bào bị chết, có thể gây ra do có vấn đề về việc lưu chuyển máu trong mạch, ruột bị tổn thương khiến nội độc tố đi vào máu gây ra phản ứng viêm quá mức và rối loạn tuần hoàn. 

“Nhiều yếu tố gây stress có thể dẫn đến tình trạng tổn thương này bao gồm: stress do nhiệt độ, chuyển đổi khẩu phần dinh dưỡng, cũng có thể do các tác nhân gây nhiễm trùng, ví dụ như PIA (porcine intestinal adenomatosis - hay còn gọi là viêm hồi tràng trên heo). Các thay đổi trong hệ vi sinh đường ruột của heo cũng có thể kích động hành vi cắn đuôi ở heo nuôi chung chuồng, theo Rutger Jansen công tác tại bộ phận Sức khỏe động vật của công ty Boehringer Ingelheim. “Sự kết hợp tất cả các yếu tố có thể làm giọt nước tràn ly.”

Không chỉ heo mới nhạy cảm với vấn đề này, ví dụ như ở ngựa, các vấn đề về đường ruột có thể dẫn đến bệnh viêm móng ngựa. Ở trâu bò, các vấn đề về móng guốc có thể xuất hiện do tình trạng a-xít hóa dạ cỏ cận lâm sàng, còn gọi là hiện tượng SARA (axit hóa dạ cỏ bán cấp tính - sub acute ruminal acidosis), giải phóng nội độc tố vào máu. 

Bác sĩ Thú Y, nhà nghiên cứu về di truyền học, Giáo sư Tiến sĩ Gerald Reiner, Trưởng bộ phận nghiên cứu về heo tại trường Đại học Justus Liebig tại Giessen, Đức, đã đặt tên cho hội chứng này là SINS (Swine Inflammation and Necrosis Syndrome - Hội chứng viêm và hoại tử trên heo) và đang tiến hành nghiên cứu về các nguyên nhân liên quan đến di truyền. Nghiên cứu không chỉ tập trung vào đặc tính di truyền của heo nọc. SINS là sự kết hợp giữa tình trạng viêm lâm sàng và sự xuất hiện các mô tế bào bị chết hay còn gọi là hoại tử. 

Heo rất nhạy cảm với độc tố nấm mốc. Một số loại độc tố nấm mốc có thể được giảm thiểu bằng việc sử dụng các hợp chất hấp phụ độc tố, nhờ đó mà thức ăn cho heo con có hàm lượng nguyên liệu thô chất lượng cao hơn và lượng độc tố nấm mốc thấp hơn. Loại độc tố đáng sợ nhất và khó hấp phụ nhất là deoxynivalenol (DON). Các nghiên cứu cho thấy DON có thể nhiễm vào đến tử cung và truyền qua từ cơ thể heo mẹ sang heo con mới đẻ thông qua sữa non, những con heo mà hệ thống đường ruột của chúng vẫn còn dễ bị tổn thương. Mặc dù, hàm lượng tối đa độc tố nấm mốc trong thức ăn chăn nuôi đã được quy định cụ thể tại châu Âu, nhưng bà Mirjam Lechner cho rằng chỉ số đó vẫn là quá cao đối với những giống heo ngày nay. Đối với những công ty mà họ thu mua hoặc tự trồng các nguyên liệu thô để sản xuất thức ăn chăn nuôi, việc hạn chế tối đa độc tố nấm mốc là điều khôn ngoan cần thực hiện. Không canh tác các loại CCM liên tiếp từ năm này sang năm khác và cẩn thận với sự phát triển của nấm mốc. 

Nghiên cứu của Phó Giáo sư Grazia Pastorelli thuộc Đại học Milan, Ý, đã chỉ ra rằng, SINS là vấn đề của sức khỏe. Do nhu cầu kích hoạt hệ thống miễn dịch, cơ thể không chỉ mất lượng thức ăn ăn vào mà còn cả hiệu quả sử dụng thức ăn, vì bây giờ heo còn phải “nuôi bệnh”.

Mirjam Lechner, nhà tư vấn và huấn luyện tín hiệu động vật, đã gắn bó cùng  với Giáo sư Reiner trong nghiên cứu về SINS và chỉ ra nhiều yếu tố quan trọng trong cách tiếp cận SINS. Lechner nói: “Đầu tiên, cần chú ý đến yếu tố di truyền để có thể nuôi heo thương phẩm không bấm đuôi. Thực tế là Đức đã đầu tư rất nhiều tiền để nghiên cứu giải pháp cho SINS và nuôi động vật có đuôi. Bavaria đầu tư hơn 1 triệu euro vào một dự án nhân giống để chấm điểm SINS ở heo dựa trên xét nghiệm di truyền.

Ngoài việc chú ý đến các yếu tố kích thích động vật cắn nhau vì khó chịu - chẳng hạn như căng thẳng, khí hậu xấu, quá đông đúc hoặc dinh dưỡng - ở Hà Lan hiện tại vấn đền SINS đang được chú ý nhiều hơn. Tổ chức chăn nuôi Topigs Norsvin đang tiến hành nghiên cứu về hành vi và bao gồm SINS.

 

“Với SINS, tất cả các yếu tố đều có thể kết hợp với nhau, bao gồm di truyền, thiết kế chuồng, khí hậu, thành phần thức ăn, độc tố nấm mốc, thức ăn thô, đồ chơi giảm stress, và cả nguồn cung cấp nước,” Karien Koenders, bác sĩ thú y tại cơ sở nghiên cứu thực hành chăn nuôi Lintjeshof, có trụ sở tại Nederweert ở miền nam của Hà Lan, cho biết. “Đối với tôi, SINS cung cấp lời giải thích về mặt sinh học cho các bệnh nhiễm trùng (đường ruột) từ bên trong và cũng cung cấp các hướng dẫn cho tương lai để nuôi động vật không bấm đuôi.” Tình trạng này có thể bắt đầu xuất hiện từ thời kỳ mang thai và ở heo con sơ sinh.

Koenders đã có góc nhìn khác về heo con và kiểm tra, trong số những bộ phận khác, tai và móng guốc của những con heo con mới sinh. “Để phát hiện hội chứng, chúng tôi sử dụng một máy ảnh nhiệt, cho thấy các mạch máu trong tai nóng, sưng lên. Cuối cùng, các mạch máu nhỏ trong vành tai có thể bị tắc nghẽn do viêm. Sau đó, dòng máu bị gián đoạn, và chúng ta thấy một hình ảnh mát hơn ở đỉnh của tai và chóp đuôi. Tôi thấy các triệu chứng của SINS ở heo con sơ sinh ở mọi trang trại, ở mức độ nhiều hoặc ít hơn, ”Koenders nói. “Một con heo con được sinh ra với SINS được xem là thất bại ban đầu khi nói đến việc kiểm soát tình trạng tai hoặc đuôi bị hoại tử.”

Mỗi trang trại sẽ có các giải pháp khác nhau. Giải pháp có thể là giảm mật độ nuôi trong chuồng, cung cấp nhiều thức ăn thô hơn hoặc đặt thêm nhiều đồ chơi giảm stress hơn, hoặc cung cấp các đất sét khoáng để hấp phụ độc tố nấm mốc. Điều duy nhất áp dụng cho mọi cơ sở chăn nuôi là phải tăng lượng nước tiêu thụ lên. Đặc biệt đối với heo con đã cai sữa, đây là ưu tiên số 1 để có thể loại bỏ chất thải.

 

Công ty dinh dưỡng động vật Agrifirm cũng tích cực trong việc giám sát heo con cai sữa kết hợp với hình ảnh nhiệt. Tim van Sprang, bác sĩ thú y và giám đốc kinh doanh tại Agrifirm cho biết: “Hiện tại, chúng tôi ít tập trung vào vấn đề SINS trên heo con sơ sinh và heo nái, đây là điều cần tiến hành lâu dài. “Chúng tôi tập trung vào một khởi đầu tốt cho heo sau cai sữa, ngăn ngừa tiêu chảy và tăng cường sức khỏe đường ruột. Ngoài ra, chúng tôi thực sự nghi ngờ rằng cơ chế điều hòa thân nhiệt ở heo con cũng có ảnh hưởng lớn đến sự tiến triển của bệnh hoại tử tai ở heo con cai sữa, ”Van Sprang nói.

“Trong những hình ảnh camera nhiệt chúng tôi chụp được, chúng tôi thấy rằng, heo con ở những chuồng bị hoại tử tai rõ ràng có tai nóng hơn những chuồng không bị hoại tử tai. Chúng tôi thực sự nghi ngờ rằng, đầu tiên, heo con bị sốt, và sau đó bệnh hoại tử tai sẽ tiến triển”. Agrifirm cũng sử dụng máy theo dõi tiểu khí hậu trong chuồng 24 giờ một ngày kết hợp với hình ảnh camera.

Giải pháp cho việc cắn tai và cắn đuôi không chỉ cần thiết cho sức khỏe của động vật; cũng có tầm quan trọng về khía cạnh kinh tế. Heo con bị hoại tử tai càng khó bán, nhất là trong thời buổi kinh tế khó khăn. Một con heo xuất chuồng với chiếc đuôi bị cắn cũng không phù hợp với khái niệm phúc lợi động vật, trong đó người ta mong muốn mua những con heo với chiếc đuôi không bị bấm. Ngoài ra, một con heo có vết thương hở sẽ không được phép vận chuyển, thậm chí không được đưa đến lò mổ. Đồng thời, với phản ứng miễn dịch và phản ứng viêm, đồng nghĩa với việc tăng thức ăn bổ sung (axit amin và năng lượng) cho cơ thể, làm giảm lượng thức ăn ăn vào và hiệu quả chuyển đổi thức ăn.

Việc giám sát hành vi của heo được đề cao trong chương trình nghiên cứu của Topigs Norsvin, một phần do sự phát triển của các hệ thống chăn nuôi mới và quy định cấm bấm đuôi. Nhà nghiên cứu và nhà tư vấn Roos Vogelzang cho biết: “Chúng tôi xem SINS như một phần của nghiên cứu hành vi tổng thể. Ngoài ra, SINS là một vấn đề đa yếu tố - không phải do một gen đơn lẻ chịu trách nhiệm. Đối với các khuyết tật bẩm sinh, điều này làm cho việc lựa chọn con giống trở nên khó khăn hơn. Chúng tôi đang nghiên cứu mối liên quan giữa SINS và mức độ thiệt hại ở giai đoạn sau của heo dựa trên thang điểm SINS và đánh giá thiệt hại theo thang điểm. Bằng cách này, chúng tôi cố gắng đóng góp một giải pháp. “Chúng tôi đã xác định được mức độ các tổn thương ở tất cả các con giống được giao. Chúng ta nói đến tổn thương vì không phải lúc nào cũng rõ nguyên nhân là do hoại tử hay là do hành vi hung hãn. Ở heo con sơ sinh, các triệu chứng của SINS phần lớn là bẩm sinh, nhưng một số là do tổn thương cơ học. Hãy nghĩ đến việc cắt đánh số tai có thể gây ra tổn thương, sàn bê tông thô ráp làm cho các núm vú bị cọ xát, hoặc kềm cắt quá nóng hoặc bất cẩn. Do đó, hoại tử vẫn là một bệnh lý khó để đánh giá.

“Chúng tôi không muốn những con heo hung hãn (thủ phạm của những vết cắn), nhưng nạn nhân (những con heo bị cắn) cũng là điều chúng tôi không mong muốn. Là một cơ sở chăn nuôi, chúng tôi cần dữ liệu đáng tin cậy. Việc truy tìm thủ phạm chỉ đơn giản là khó hơn truy tìm nạn nhân. Để truy tìm thủ phạm, chúng tôi đang sử dụng kỹ thuật camera để chấm điểm tự động các hành vi của từng cá thể động vật ”.

“Chúng ta cần tập trung vào các khía cạnh khác của đặc điểm di truyền nếu muốn chăn nuôi heo không bấm đuôi. Lấy ví dụ về mô hình chăn nuôi gia cầm với các giống gà thịt chậm lớn ”, nhà tư vấn Mirjam Lechner, người đồng phát triển ứng dụng “Fit for pig ”cho biết.“ Đặc biệt đối với heo đực giống Piétrain, chúng ta cần giữ lại các đặc điểm di truyền của các dòng heo đực không có hoặc có khuynh hướng xuất hiện SINS rất ít. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hiện tại chỉ có một số dòng đực giống Piétrain đạt điểm ngang bằng với Duroc hoặc Yorkshire về thang điểm SINS và do đó, những con heo dòng đực Piestrain này thích hợp để nuôi mà không cần bấm đuôi. Do tốc độ nhân giống, chúng ta cần phải tiếp tục duy trì những đặc điểm di truyền này để tạo ra một giống Piétrain làm dòng đực giống dành cho ngành chăn nuôi heo trong tương lai. Khuynh hướng di truyền cũng đóng một vai trò nào đó ở heo Yorkshire, nhưng rõ ràng chúng ta thấy ít các triệu chứng SINS hơn ở giống heo này. Nếu chúng ta ngừng việc bấm đuôi đối với những con heo với các đặc điểm di truyền như hiện tại, sẽ dẫn đến một vấn đề phúc lợi khác, đó là tật cắn đuôi. Cả hai điều này (bấm đuôi và cắn đuôi) đều ảnh hưởng tiêu cực đến phúc lợi của những con heo. Giải pháp để không bấm đuôi nằm ở sức khỏe và do đó giải pháp là chúng ta phải tối ưu hóa các yếu tố quản lý trong trang trại. Việc xây dựng chuồng trại mới không khả thi đối với hầu hết người chăn nuôi heo, nhưng vẫn có đầy đủ các giải pháp quản lý về nước, thiết kế chuồng trại, đồ chơi giảm stress, thức ăn và khí hậu. Bản thân những người chăn nuôi heo đã có những giải pháp riêng cho vấn đề này.

“Chúng ta đang phụ thuộc vào các tổ chức nhân giống để có được các giống vật nuôi thích nghi về mặt di truyền, và đó là thách thức. Để giải quyết SINS, đặc điểm di truyền không phải là điều tối thượng, nhưng nếu không chỉnh sửa gen thì chắc chắn mong muốn kiểm soát này là vô nghĩa, ”Lechner kết luận. Nhóm của Giáo sư Gerald Reiner tại Đại học Giessen, đã tiến hành nghiên cứu trong 5 năm về khuynh hướng di truyền của SINS.

Trang:   1  2  3